Książeczka sanepidowska to potoczna nazwa orzeczenia do celów sanitarno-epidemiologicznych, czyli dokumentu medycznego, koniecznego do podjęcia lub kontynuowania pracy na niektórych stanowiskach. Obowiązujące obecnie przepisy prawa nie wskazują, ile jest ważna książeczka sanepidowska. Warto uzupełnić te informacje we własnym zakresie.
Książeczka sanepidowska to rodzaj dokumentu medycznego, zezwalającego na podjęcie w niektórych branżach, m.in. spożywczej, produkcyjnej, usługowej i edukacyjnej. Ważną książeczkę sanepidowską są zobowiązane okazać te osoby, które pracują lub będą pracować na stanowiskach, na których pracownik ma kontakt z żywnością lub wodą. Ważnej pracowniczej książeczki zdrowia wymaga się także wtedy, gdy dana osoba ma kontakt z dużą ilością ludzi.
Formalnie obowiązek posiadania książeczki sanepidowskiej został zniesiony w 2008 roku, jednakże pracownicy (i kandydaci) nadal powinni okazywać ważne orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych. Zmianie uległa bowiem tylko forma - obecnie książeczka sanepidowska to jednostronicowy druk, opatrzony stosownymi pieczątkami.
Badania sanitarno-epidemiologiczne, zgodnie z art. 7 ust. 1 u.z.z.ch.z., przeprowadzają lekarze POZ (podstawowej opieki zdrowotnej) lub lekarze medycyny pracy. Można się na nie zgłosić we własnym zakresie, celem wyrobienia pracowniczej książeczki zdrowia lub korzystając ze skierowania wystawionego przez pracodawcę lub zleceniodawcę, który finansuje koszty tych badań. Informacje, jakie powinny znaleźć się na prawidłowo wystawionym skierowaniu, to:
Wyrobienie książeczki sanepidowskiej nie jest skomplikowaną procedurą: wymaga wykonania badań laboratoryjnych i lekarskich. W przypadku tych pierwszych, konieczne będzie udanie się do powiatowej stacji Państwowej Inspekcji Sanitarnej i odebranie tzw. wymazówek (specjalnych pojemniczków), umożliwiających prawidłowe pobranie materiału do badania (kału), a następnie - zwrócenie gotowych próbek (trzech z kolejnych trzech dni). Próbki powinny być dobrze dokręcone i dokładnie opisane - imieniem i nazwiskiem badanego oraz dokładną godziną i datą pobrania materiału. Należy także odpowiednio je przechowywać, tj. w temperaturze od 2 do 8 stopni Celsjusza przez maksymalnie 72h od pierwszego pobrania.
Jaki jest czas oczekiwania na książeczkę sanepidowską? Zwykle około 4 dni roboczych, w pojedynczych przypadkach - do 2 tygodni. Warto pamiętać, że sam wynik badania nie jest wystarczającym dokumentem: musi on zostać zweryfikowany przez lekarza POZ lub medycyny pracy. To on wydaje także ważne orzeczenie do celów sanitarno-epidemiologicznych.
Przyjęło się, że raz uzyskany wynik badania sanitarno-epidemiologicznego jest ważny co najmniej rok. Otóż obowiązujące obecnie przepisy prawa nie wskazują co prawda, czy i jak często powinno być powtarzane badanie kału, jednakże lekarz, w oparciu o posiadaną wiedzę medyczną oraz po uzyskaniu informacji na temat rodzaju stanowiska i wykonywanej na nim pracy może ustalić termin kolejnego badania. Dzieje się tak zwykle wtedy, gdy istnieją przesłanki, że mogło dojść do zakażenia czynnikami uniemożliwiającymi dalsze wykonywanie obowiązków na danym stanowisku.